Parafia p.w. Św. Józefa

POWRÓT

Historia powstania kościoła pw. św. Józefa w Raciborzu - Ocicach

   Po pierwszej wojnie światowej miasto Racibórz stało się właścicielem majątku położonego w południowo – zachodniej części miasta. W trakcie ówczesnych dążeń do tworzenia osiedli robotniczych, kierownictwo  miasta zdecydowało się rozparcelować większą część w/w majątku i wybudować na tym obszarze skromne domki dla ubogiej ludności robotniczej. Zaprojektowane osiedle robotnicze było położone po jednej i drugiej stronie folwarku , który ze swoimi zabudowaniami mieszkalnymi i gospodarczymi nosił nazwę Ocice Zamek.

W roku 1932 rozpoczęto budowę pierwszej części osiedla  wzdłuż szosy wiodącej do Opawy. Ta pierwsza część osiedla, nosząca nazwę  Stadtrandsiedlung  (osiedle na peryferiach miasta) była w ten sposób pomyślana, że późniejsi mieszkańcy domów pracowali przy ich budowie i po ich wykończeniu otrzymywali dom z przylegającym wielkim ogrodem (1400-1700 m2) na własność po spłaceniu zaciągniętego kredytu (kredyt ten spłaciła do 1945 roku tylko część zasobniejszych rodzin, a prawo własności wszystkim zamieszkującym udzieliło miasto zgodnie z przepisami prawa polskiego dopiero po wojnie).

Styl architektoniczny wszystkich domów został jednolicie ustalony. Domki były bardzo skromne tzw. bliźniacze, bo każdy dom podzielony był na dwie części. Każda z nich przeznaczona została dla jednej rodziny.

W roku 1934 przystąpiono do budowy drugiej części osiedla Ocice zwanej Neulandsiedlung. Charakter tej części osiedla był inny niż pierwszej. Mieszkańcy nie mieli stać się właścicielami domów, lecz wyłącznie lokatorami, także ogród miał już tylko 200 m2. Mieszkańcy to przeważnie rodziny wielodzietne, wśród nich sporo mających aż po dziesięcioro dzieci.

W roku 1936 rozpoczęto na osiedlu Ocice budowę szkoły, którą ukończono w 1938 r. Była to szkoła ośmioklasowa z podwójnymi a nawet potrójnymi klasami. Szkoła była urządzona bardzo nowocześnie: z radiofonizacją, wielką kuchnią do nauki gotowania, salą z maszynami do szycia i świetlicą dla dzieci.

W 1936 roku ks. prałat Carl Ulitzka rozpoczął starania o wybudowanie skromnego kościoła dla mieszkańców nowo powstałego osiedla.                                                                       

Prawnie mieszkańcy należeli do parafii św. Mikołaja gdzie proboszczem był wówczas ks. prałat Carl Ulitzka. Korzystali również z  możliwości uczestniczenia we Mszy św. niedzielnej i przyjmowania sakramentów w pobliskim kościele pątniczym Matki Bożej, przy którym na podstawie dekretu metropolity wrocławskiego ks. kardynała Bertrama z dnia 22.02.1937 r., otwarto  nową placówkę duszpasterską tzw. Kurację, do której też należało osiedle Ocice.

Po przezwyciężeniu różnych trudności, raciborskie władze miejskie sprzedały parafii św. Mikołaja  parcelę o powierzchni 1,25 ha. Zakupiony teren był bardzo szczęśliwie usytuowany, bo leżał w środku między obu częściami osiedla i nadawał się na wybudowanie nie tylko kościoła, ale i plebani z ogródkiem, jak również założenia własnego parafialnego cmentarza.

Wielkim problemem projektowanej budowy było jej finansowanie, jednak dzięki zaradności i wielkiej inicjatywie budowniczego ks. C. Ulitzki organizującego (mimo zakazu publicznych zbiórek)  specjalne kolekty w parafii św. Mikołaja i w kościele Matki Bożej, pisemnych deklaracji zobowiązujących do składania regularnych wpłat oraz licznych datków wiernych i hojności  ks. kardynała Adolfa Bertrama, udało zakończyć się budowę bez długów.

      Kościół zaprojektował pochodzący z Nysy  Felix Hinssen. Jest to świątynia typu salowego, jednonawowa, gdzie prezbiterium oraz nawa mają jednakową szerokość i wysokość, przykryte wspólnym dachem. Płaską fasadę frontową zdobi półkoliście zamknięta wnęka  wypełniona mozaiką powstałą w 1943 roku według projektu Egberta Lammersa, a przedstawiającą Chrystusa  stojącego na lwie. Napis w języku łacińskim w dolnej części głosi „VENITE AD ME OMNES” („Przyjdźcie do mnie wszyscy”). W górnej części fasady umieszczono dzwony, przez co pełni ona funkcję dzwonnicy.

        W części prezbiterium kościoła znajdują się dwa rzędy wnęk, w których umieszczono popiersia świętych; po stronie północnej niewiast: Marii Goretti, Teresy od  Dzieciątka Jezus, Jadwigi oraz Barbary, zaś po stronie południowej: Stanisława Kostki, Franciszka, papieża Piusa X oraz Jana Chrzciciela. W centralnej części świątyni znajduje się witraż przedstawiający św. Józefa, Oblubieńca NMP, na tle rzymskiej bazyliki św. Piotra. Na ścianach bocznych umieszczono postacie św. Anny i Michała Archanioła oraz stacje Drogi Krzyżowej Chrystusa.

    W wystroju wnętrza kościoła na uwagę zasługuje również tablica pamiątkowa ofiarowana przez wdzięcznych parafian swoim dwom pierwszym duszpasterzom.

      Konsekracji kościoła dokonał w dniu 29 maja 1939 roku ks. kardynał Adolf Bertram z Wrocławia. Na wniosek budowniczego kościoła, księdza prałata Ulitzki, na opiekuna świątyni obrano św. Józefa.  Pierwszym duszpasterzem wspólnoty zostaje ksiądz Bernhard Gade  (1938-1990). Następnymi duszpasterzami parafii i zarządcami  kościoła św. Józefa zostali: ks. proboszcz Henryk Wycisk (1990 – 2000) i ks. proboszcz  Krystian Hampel, od 2000 r.

 Kościół jako zabytek międzywojennego budownictwa modernistycznego został wpisany w styczniu 2012 r. do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego pod numerem A/366/12  i od chwili zmian społeczno-ustrojowych w naszym kraju służy wiernym parafii – większości polskiej i mniejszości niemieckiej w sprawowaniu nabożeństw w ich języku.